Tavuk biti özellikle kanatlı hayvanlarda sıklıkla rastlanan sorunlardan birisidir. Hayvanlar üzerinde olumsuz etkiye neden olmakta ve önlem alınması gerekmektedir. Yazımızdan tavuk bitine nasıl çözüm bulunabileceğini ve tavuk bitinin hayvanlar üzerindeki etkisine değineceğiz.
Tavuk Biti Hangi Sonuçlara Yol Açar?
Hayvanlarda tavuk bitinin oluşumu; özellikle aynı ortamda yakın temasta olan kanatlı hayvanların pek çoğunu etkilemektedir. Bununla birlikte tavuk biti görüldüğü durumlarda bazı yaşanan bazı sorunlar şu şekildedir:
- Tavuklar üzerinde stres oluşmasına neden olur.
- Kansızlığa neden olacağı için yumurtada kabuk oluşmama durumu ve yumurtanın kalitesinin düşmesine sebep olur.
- Tavuğun genel sağlığını oldukça negatif etkiler ve ölümüne sebep olabilir.
- Hayvanda kilo kaybına yol açacağı gibi verimi de doğrudan etkiler.
Tavuk biti kanatlı hayvanlar üzerinde gerekli önlem alınmadığı takdirde ölümcül olabilen bir rahatsızlıktır. Bu nedenle yeterli tedbirler; sorun ortaya çıkmadan alınmalıdır. Bitlerle ilgili dikkat edilmesi gereken noktalardan birisi, genelde beslenme zamanı olarak gece ortaya çıkmaları ve bu nedenle yetiştirici tarafından çoğunlukla fark edilmemeleridir.
Bu sorunu önlemek adına duvar ve zemindeki çatlakların kapatılması ve mümkünse yapım aşamasında kümesin zeminin betondan oluşturulması önem arz eder. Aynı şekilde duvarların tümüyle sıvanmış olması ve mümkünse boyanması faydalı olacaktır. Kümes zemininin beton olması tavuk biti oluşumuna engel teşkil edebileceği gibi kümesin temizlenmesi aşaması nasıl kolaylık sağlar.
Tavuk bitine gerekli müdahale yapılması aşamasında tecrübesiz olan yetiştiricilerin; uzman bir veterinerden ya da deneyimli bir besiciden bilgi alması önemlidir. Özellikle hayvan rahatsızlıkları sürecinde bu alanda bilgi sahibi olmak; duruma göre müdahale etmeyi kolaylaştıracağı için sürecin en kısa sürede atılmasına yardımcı olacaktır.
Tavuk biti bulaşması sorununun ortaya çıkış aşamalarından birisi de kümese giren güvercin ve karga gibi farklı kuşların ulaştırma etkisidir. Peki bu risklerin barında tavuk biti ile karşı karşıya kalındığında nasıl müdahale edilebilir?
Tavuk Biti Nasıl Yok Edilir?
Hayvanın kaşınmasına ve güçsüz düşmesine neden olan tavuk biti, belli bir aşamadan sonra besiciye ya da diğer insanlara da geçebilir ve hastalık ulaşmasına sebep olabilir. İnsan üzerindeki etkileri genelde kaşıntı ve kızarıklık şeklinde olmakla birlikte, birkaç gün içinde etkisi azalır. Tavuk bitini yok etmek için uygulanabilecek yöntemler; iki temel yöntem ayrılır. Bunlardan birisi doğal diğeri kimyasal yöntemlerdir. Tavuk bitinin etkisiz hale getirilmesi için uygulanabilecek doğal yöntemler şu şekildedir:
Kümesin düzenli şekilde temizlenmesi: Özellikle uzun süre kümeste kalan ve doğal ortamda bulunmayan hayvanların tavuk biti kapma riski çok daha fazladır. Bunun sebeplerinin başında hayvanların doğal ortamı olmaması ve kümeslerin havalandırılması, yeterli temizlikte olmaması gibi sebepler gelir. Bu durumun önüne geçilmesi için zeminin en geç bir hafta içerisinde temizlenmesi ve yılda iki üç kez kireçlenmesi gerekir. Kireç tavuk bitini önleme aşamasında etkili yöntemlerden birisidir.
Hayvanların topraklarına bileceği alanlar oluşturmak: Özellikle tavuk cinsi hayvanlar için topraklanma çok önemli bir etkendir. Tavukların bitlerden alınabilmesi ve kaslarını esnetmesi açısından toprakta eşelenmeleri gerekir. Bu sebeple serbest gezen şekilde yetiştirilen tavuklarda tavuk biti çok ender görülür. Gerekli şartları sağlayan uygun bir kümes düzeni sağlandıktan sonra, kümesin yeterli bir bölümüne tavukların bitlerden barınabileceği ve rahatlıkla eğlenebileceği belli bir miktar toprak alan oluşturulmalıdır. Tavuk bitinin yok edilmesi için en etkili yöntemler arasında topraklanma yer alır.
Kimyasal yöntemler söz konusu olduğunda; temel uygulama ilaç tedavisi şeklindedir. Piyasada denenmiş ve bu alanda kullanılan bazı ilaç çeşitleri olsa da; her durumda olduğu gibi bu alanda da önceliği doğal tedavi süreçlerine vermek gerekir.
Zira hayvanların gerek duyulmadığı sürece kimyasal etkiye maruz kalmaması önemlidir. Bunun yanı sıra topraklanma temizlik ve serbest dolaşma yöntemleri hayvanlara belirli bir süre uygulandıktan sonra hala bir çözüm elde edilemediyse; veteriner hekim yönlendirmesi eşliğinde ilaç tedavisi uygulanabilir.
Tavuk Bitiyle Mücadele Yolları
Özellik ve kanatlı hayvanlarda rastlanan dış parazit türü olarak nitelendirilebilecek tavuk bitlerinin türleri mevcuttur. Türkiye’de bu türlerden en çok tünek bitti türü görülür. Bir başka deyişle gece birçok olarak da tanımlanan bu çeşit bir gün mücadelesi zor ve ölümcül bir türdür. Fark edilmediği takdirde bir gecede dahi hayvanları öldürebilir.
Hayvandan hayvana çok kolay bir şekilde geçer. Bu sebeple kümes hayvanı yetiştiriciliğinden en yaygın olarak uygulanan; yeni tavuk karantinası önemlidir. Bu sistem ne kümese dahil edilecek yeni tavuklar belli bir süre karantinada tutulur ve gözlemlenir. Herhangi birisinde hastalık olması durumunda tüm tavuklara geçmesi önlenmiş olur.
Tavuk biti nasıl yok edilir sorusunda ilk akla gelen yöntemlerin; hayvanın topraklanmasına ve serbest gezinmesine olanak tanımak olduğunu söylemiştik. Bununla birlikte zemine kireç uygulaması ve gerektiği durumlarda ilaç tedavisi de uygulanabilmektedir. Temel bazı tavuk biti belirtileri şu şekildedir:
- Sürekli kaşınma hali
- Halsizlik durumu
- Sakal ve ibik kısımlarının solması
- Kanatların sarkık olması
- Cilt ve tüy bozukluğu
- Yumurta sayısında azalma
- Hayvandan doğrudan bite rastlanması
- Tüy köklerinde bit yumurtasına rastlanması
Yukarıdaki belirtilerin her biri dikkat edilmesi gereken ve özenli takip isteyen belirtilerdir. Böyle bir durumla şüphe edildiğinde; acil olarak bir veteriner ile görüşülmesi önemlidir. Vakit kaybetmemek; hayvanların sağlığını riske atmamak demektir.
Böyle bir durumda proteini yem takviyeleri yapmak demir ağırlıklı beslenme programı düzenlemek, hayvanları dış ortama kümesin dışarısına çıkarmak ve kanatları ile üzerine diyatomlu toprak serpmek sürecin hızlı atlatılması açısından fayda sağlayacak etkenler arasındadır. Bunun yanı sıra kümes temizliği yeterli olması her koşulda hayvan sağlığı açısından önemlidir.
